Utrzymanie wysokich standardów higieny w salonie kosmetycznym to ważny aspekt działalności. Brak inwestycji w odpowiedni sprzęt i brak wdrożenia właściwych procedur może skutkować nie tylko utratą zaufania klientów, ale również wysokimi karami nałożonymi przez sanepid. Powodem jest oczywisty fakt – brak higieny stwarza ryzyko zakażenia klientów chorobami grzybiczymi, bakteryjnymi, pasożytniczymi oraz wirusowymi. Jak zatem zapewnić czystość i sterylność w salonie? Idealnym rozwiązaniem jest autoklaw kosmetyczny. Przekonaj się, czym jest, jak działa, jak go używać, jakie przedmioty można w nim sterylizować oraz czy jego zakup należy zgłosić do sanepidu?
Co to jest autoklaw?
Autoklaw jest to urządzenie przeznaczone do sterylizacji narzędzi tzn. usunięcia z powierzchni narzędzi wszelkich żywych drobnoustrojów oraz ich form przetrwalnikowych, które mogą być źródłem chorób zakaźnych. Sterylizacji powinny być poddawane wszystkie narzędzia, które mają kontakt ze skórą lub płynami ustrojowymi człowieka.
Jak działa autoklaw?
Autoklaw jest urządzeniem o dość prostej konstrukcji, skłąda się głównie z metalowego zbiornika, który jest zamykany hermetycznie za pomocą pokrywy wyposażonej w rygle lub inny system blokad. Taki sposób zamknięcia zapewnia szczelność komory. Aby chronić urządzenie przed uszkodzeniem w przypadku nadmiernego wzrostu ciśnienia, autoklaw jest wyposażony w ciśnieniowy zawór bezpieczeństwa.
Wbudowany manometr umożliwia stały monitoring ciśnienia wewnątrz autoklawu, a termometr, połączony z elektroniką sterującą, mierzy temperaturę w komorze. Niektóre modele autoklawów posiadają również płaszcz wodny oraz pompę próżniową, która usuwa z komory całe powietrze, co jeszcze bardziej przyspiesza i zwiększa efektywność procesu sterylizacji.
Sterylizacja odbywa się za pomocą pary wodnej o temperaturze 121 lub 134°C, która skutecznie niszczy białka wszystkich drobnoustrojów, eliminując je całkowicie. Wysokie ciśnienie, wynoszące odpowiednio 1,1 lub 2,1 bara, przypomina działanie szybkowaru. Autoklaw jest wyposażony w pompę próżniową, która usuwa powietrze z komory, nasycając ją parą wodną, co znacząco przyspiesza proces sterylizacji. Minimalny czas potrzebny do zniszczenia mikroorganizmów wynosi 5 minut dla 134°C (przy 2,1 bara) i 15 minut dla 121°C (przy 1,1 bara). W praktyce jednak, zalecenia producentów urządzeń wskazują na dłuższe czasy, aby zapewnić pełną skuteczność procesu sterylizacji.
Klasy autoklawów
Na rynku dostępne są trzy klasy autoklawów: autoklawy klasy N, autoklawy klasy S i autoklawy klasy B.
Autoklawy klasy B
Autoklawy klasy B pomimo niewielki rozmiarów oferują wydajność porównywalną z większymi systemami szpitalnymi. Litera B w tym kontekście oznacza "duże małe sterylizatory" – duże pod względem wydajności, ale małe pod względem rozmiarów. Autoklawy klasy B mogą sterylizować różnego rodzaju wsady, w tym materiały porowate, przedmioty pakowane, tekstylia oraz naczynia, takie jak końcówki, turbiny i rurki stomatologiczne.
Autoklaw klasy B nie tylko obsługuje wszystkie typy wsadów, ale jest również wyposażony w wbudowaną pompę próżniową i system "próżni frakcjonowanej". Przed rozpoczęciem fazy sterylizacji, autoklaw wykonuje trzy cykle opróżniania i napełniania komory. Dzięki tym impulsom podciśnienia, wszelkie pęcherzyki powietrza uwięzione w małych ubytkach lub porowatych narzędziach są usuwane. W efekcie para wodna ma bezpośredni kontakt z każdą powierzchnią, co zapewnia skuteczną sterylizację.
Standardem odniesienia dla autoklawów klasy B jest norma EN 13060, która dotyczy małych sterylizatorów parowych o pojemności komory mniejszej niż jedna jednostka sterylizacyjna. Norma ta określa różne cykle sterylizacji w zależności od rodzaju przetwarzanych materiałów: materiały stałe, materiały stałe z otworami i wgłębieniami typu A oraz typu B. Dzięki spełnianiu tych norm bezpieczeństwa i wysokiej wydajności, autoklawy klasy B są najlepszym wyborem dla gabinetów stomatologicznych.
Autoklawy klasy N
Autoklawy klasy N są kompaktowymi urządzeniami używanymi głównie do sterylizacji prostych narzędzi i materiałów. Litera N oznacza "produkty lite bez opakowania", co odnosi się do niezapakowanych przedmiotów bez otworów i wgłębień. Autoklawy te nie nadają się do sterylizacji tekstyliów, wsadów porowatych, naczyń ani zapakowanych przedmiotów, ponieważ ich cykle sterylizacyjne nie spełniają określonych wymogów fizycznych.
Jednym z potencjalnych słabych punktów tych autoklawów jest brak gwarancji pełnej penetracji pary wodnej. Ich wydajność zależy od próżni początkowej, ale nie są one zaprojektowane do skutecznego usuwania pęcherzyków powietrza, co może obniżać skuteczność sterylizacji. Z tego powodu autoklawy klasy N nie są zalecane do stosowania w gabinetach stomatologicznych, gdzie wymagane są bardziej rygorystyczne standardy sterylizacji dla narzędzi mających bezpośredni kontakt z pacjentami.
Autoklawy klasy S
Autoklawy klasy S to urządzenia pośrednie, które łączą cechy autoklawów klasy N i klasy B. Nie istnieją konkretne przepisy prawne określające wymagania dla tej klasy, dlatego ich cechy i zastosowania są ustalane przez producenta. Mogą one przetwarzać tylko wsady zatwierdzone przez producenta i muszą przejść określone testy, aby potwierdzić swoją skuteczność.
Autoklawy klasy S są wyposażone w pompę powietrza, ale nie oferują wydajności próżni frakcjonowanej. Oznacza to, że nie mogą zapewnić pełnej sterylizacji narzędzi o skomplikowanej konstrukcji, takich jak końcówki czy turbiny stomatologiczne. Z tego powodu autoklawy tej klasy nie są zalecane do stosowania w gabinetach stomatologicznych, gdzie wymagane są wyższe standardy sterylizacji.
Co można sterylizować w autoklawie?
Jeśli posiadasz autoklaw w swoim salonie kosmetycznym i zastanawiasz się, jakie przedmioty można w nim sterylizować, mamy dla Ciebie odpowiedź! Autoklaw nadaje się do sterylizacji profesjonalnych narzędzi używanych podczas zabiegów, które wiążą się z przerwaniem tkanki lub ryzykiem jej uszkodzenia. Narzędzia te muszą być wykonane ze stali nierdzewnej lub innych materiałów odpornych na wysokie temperatury. Przykładami takich narzędzi są skalpele, nożyczki, cążki, pilniki podologiczne oraz szczotki. Ważne jest, aby pamiętać, że ze względu na wysokie ciśnienie stosowane w procesie sterylizacji, autoklaw nie powinien być używany do sterylizacji przyrządów zawierających elementy drewniane lub plastikowe.
Jaki rodzaj autoklawu wybrać?
Decydując się na zakup autoklawu, warto dokładnie zapoznać się z poszczególnymi parametrami urządzenia. Polecamy modele wzbogacone o dodatkowe funkcje, które znacząco wpływają na komfort użytkowania. Ważne są między innymi metody archiwizowania danych z procesu sterylizacji, takie jak wbudowana drukarka czy wejście USB, umożliwiające szybkie przeniesienie danych na zewnętrzne dyski.
Pojemność zbiornika autoklawu to ważny parametr, który różni się w zależności od potrzeb użytkownika. Gabinet lekarski będzie potrzebował urządzenia o większej pojemności niż salon kosmetyczny, który ma mniej narzędzi do sterylizacji. Na rynku dostępne są autoklawy o pojemności od 2 litrów do ponad 10 czy 20 litrów.
Najlepsze autoklawy oferują kilka programów sterylizacji, co pozwala dostosować czas pracy urządzenia do rodzaju sterylizowanych przedmiotów. Inne ważne cechy to intuicyjny panel sterowania, cichy tryb pracy, automatyczny system poboru wody oraz kontrola ciśnienia i temperatury. Warto również zwrócić uwagę na wagę i rozmiar autoklawu, aby dopasować go do przestrzeni, w której będzie używany.
Podsumowując, przy wyborze autoklawu warto zainwestować w urządzenie, które nie tylko spełnia wszystkie wymagania techniczne, ale także oferuje dodatkowe funkcje ułatwiające codzienną pracę.
Czy posiadanie autoklawu trzeba zgłosić do sanepidu?
Na zakończenie chcemy rozwiać jedną z najczęściej pojawiających się wątpliwości wśród właścicieli salonów kosmetycznych: czy zakup autoklawu trzeba zgłosić do sanepidu? Odpowiedź brzmi: Tak, zakup autoklawu należy zgłosić do sanepidu, a także przeprowadzić wymagane testy. W ten sposób możemy zapewnić, że urządzenie jest sprawne i działa prawidłowo, co pozwoli uniknąć problemów i potencjalnych kar podczas kontroli sanepidu.
W przypadku niektórych autoklawów istnieje również obowiązek zgłoszenia ich zakupu do Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). Dotyczy to przede wszystkim sprzętów, które posiadają komorę o pojemności 10 litrów lub większej. Rejestracja w UDT jest konieczna, aby spełnić wszelkie wymogi prawne i zapewnić bezpieczne użytkowanie urządzenia.
